Sıtmayı, Plasmodium adı verilen paraziti insanlara bulaştıran sivrisineklerin neden olduğu ateşli bulaşıcı bir hastalık olarak tanımlayan Dr. Mehmet Uluğ, şöyle konuştu: “Sıtma, dişi Anofel sivrisineklerinin ısırması yoluyla bulaşıyor. Dişi sivrisinekler yumurtalarını beslemek için kan emerler. “Bulaşma aynı zamanda sivrisineklerin sayısına ve hayatta kalmalarını etkileyebilecek iklim koşullarına da bağlıdır” dedi.
“24 saat içinde tedavi edilmeli”
Uluğ, şöyle konuştu: “Sıtmaya karşı bağışıklığın düşük olduğu bölgelerde veya insanların iş bulmak için mülteci olarak sıtma bulaşmasının yoğun olduğu bölgelere göç etmesi durumunda, doğru koşullar sağlanırsa sıtma salgınları ortaya çıkabilir. Sıtma, göçmen ve mültecilerin yoğunlaştığı bölgelerde en sık görülen akut ateşli bir hastalıktır. Semptomlar genellikle enfekte sivrisineğin ısırmasından 10-15 gün sonra ortaya çıkar. İlk belirtiler ateş, baş ağrısı ve titremedir” dedi.
“Önlenebilir ve tedavi edilebilir”
P. falciparum sıtmasının 24 saat içinde tedavi edilmediği takdirde ciddi bir hastalığa dönüşebileceğini vurgulayan Dr. Uluğ, bunun çoğu zaman ölümle sonuçlanabileceğini belirterek sözlerine şöyle devam etti:
“Çocuklarda: Şiddetli anemi, metabolik asidoza bağlı solunum sıkıntısı veya serebral sıtmanın bir veya daha fazla belirtisi görülebilir. Erişkinlerde ise çoklu organ yetmezliğinin sık görüldüğü, hayatı tehdit eden sıtmanın önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalık olduğu belirtiliyor. Tüm şüpheli sıtma vakalarında, tedaviyi uygulamadan önce mikroskopi veya hızlı teşhis testleri kullanılarak teşhisin doğrulanması gerekir. Sıtmanın kontrolü ve ortadan kaldırılması için antimalaryal ilaçların etkinliğinin sürdürülmesi çok önemlidir.”
Önleme ve aşılama yöntemleri
Sıtma bulaşmasını önlemenin ve azaltmanın temel yolunun hasta bireylerin tedavisi ve vektör kontrolü olduğunu belirten Dr. Uluğ, şöyle konuştu: “Tüm hasta kişiler dikkatli bir şekilde tedavi edildiğinde zincirleme bulaşma kesileceği için enfeksiyon sayısı da azalacaktır. Vektör kontrolünde; Böcek ilacıyla işlenmiş cibinliklerin kullanılması ve iç mekanların ilaçlanması etkilidir. Riskli bölgelere seyahat edenlerde kemoprofilaksi ile sıtma önlenebilir. Sıtma parazitinin karmaşık yapısı aşı geliştirmeyi oldukça zor bir iş haline getiriyor. Ancak RTS, S/AS01 (RTS, S), Afrikalı çocuklarda sıtmayı önemli ölçüde azaltabilen ilk ve bugüne kadar tek aşıdır. “Yalnızca en yaygın ve ölümcül sıtma paraziti olan P. falciparum'a karşı etkilidir.”