“Müze Sohbetleri” kapsamında Ege Üniversitesi (UE) Etnografya Müzesi'nde “Şeker kaşıkları/elekler kendi başlarına tatlı ama işlevleri tatlı” konulu konferans düzenlendi.
Toplantı, AB Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı tarafından organize edildi ve moderatörlüğünü Doç. AB Sanat Fakültesi Arkeoloji Bölümü. Dr. Haluk Sağlamtimur'un verdiği röportajda konuşmacı olarak Avrupa Birliği Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Hale Okçay yer aldı. Röportaj için; AB Etnografya Müzesi Müdürü Dr. Öğr. Üyesi Dilek Üyesi Maktal Canko, akademisyenler, koleksiyonerler ve öğrenciler katıldı.
Prof., gümüş şeker kaşıkları koleksiyoncusu. Dr. Hale Okçay sunumuna nasıl koleksiyonerliğe dönüştüğünü anlatarak başladı. Profesör. Dr. Tamam, tamam; “Yaklaşık 35 yıl önce Selçuk'ta eski bir antikacıdan çay süzgeci olarak aldığım iki kaşıkla başlayan bu yolculukta, bu güzel nesnelerin kültürel ve estetik işlevlerini araştırmaya başladım. Araştırmam, bu kaşıkların ilk olarak 17. yüzyılın başlarında Fransa'daki tarihi kayıtlarda, önce altından, sonra gümüşten yapılmış aristokrat mutfak eşyaları olarak ortaya çıktığını gösterdi. Bu kaşıkların çok ilginç bir gelişimi var. “Fransa'da kuyumcular ve gümüşçüler, krala ve aristokratlara gümüş şeker kaşıkları üretebilmek için kralın onayını almak zorundaydı ve bu, kaşıklara olan ilgiyi katlayan tarihi bir zenginlik olarak karşımıza çıkıyor” dedi.
“Gümüş şeker kaşıkları sosyal statüyü gösteren nesnelerdir”
Profesör. Başlangıçta ustaların tasarımlarını taşıyan kaşıkların zamanla endüstriyel ürünlere dönüştüğünü belirtti. Dr. Okçay, şunları söyledi: “18. yüzyılda Fransa'da en parlak dönemini yaşayan oluklu kepçe şeklindeki gümüş mutfak eşyalarının asıl işlevi, tatlı meyvelerin ve keklerin üzerine şeker elemekti. Kepçe ve kulptan oluşan şeklin sapının deseni ve süslemeleri özellikle 18. yüzyılda sanat eseri niteliğindeyken, 19. yüzyılın sonlarında sanayileşmenin hızlanmasıyla bu kaşıklar adeta sanat eseri haline gelmişlerdir. tek tek el yapımı olmaktan fabrika döküm tekniğine doğru evrimleşti. 19. yüzyılın ortalarına doğru kaşıkların yapılarının eskisine göre incelip küçüldüğünü, gümüşün ağırlığının azaldığını, altından tasarruf edildiğini ve dolayısıyla ürünün makinede işlenmesi yerine fabrikada makinede basılmasıyla elde edildiğini görüyoruz. Endüstriyel bir ürün olarak el. Bireysel ve artisan projelerden ziyade artık o tasarımları taklit etmeye yönelen sektörün ayak izlerini bize ifade eden, tek tipleşmeye başlayan kaşıklarla burada da karşılaşmaya başlıyoruz. Kaşıkların özelliklerinde oldukça tipik bir özellik vardır. “Bu kaşıklar aristokrat yapıya hizmet eden nesnelerdir ve aslında sosyal statü göstergesidir” dedi.
“Kaşık kültürel bir unsur haline geldi”
Röportajda Prof. Dr., 80 parçadan oluşan gümüş şeker kaşığı koleksiyonu hakkında bilgi verdi. Dr. Tamam, tamam; “Bir koleksiyoncu için önemli olan 'nadirlik' kriterleri, her sette bir tane üretilmesi ve kaşığın sapına, kaşığın sahibi olan aristokratın rütbesinin kazınması gibi özelliklerdir ve bu da değerini arttırır. Şeker endüstrisinin gelişmesiyle bir asır önce mutfaktaki işlevini tamamlayan bu kaşıklar, artık hem işlevi hem de başlı başına tatlı bir kültür unsuruna dönüşmüştür. dedi.
Profesör. Dr. Hale Okçay, röportajın ardından katılımcıların koleksiyonuyla ilgili sorularını yanıtladı. Etkinliğin sonunda Dr. Öğr. Üyesi Dilek Maktal Canko, prof. Dr. Hale Okçay'a “Teşekkür Belgesi” takdim etti.
Kaynak: (guzelhaber.net) Güzel Haber Masası
—–Sponsorlu Bağlantılar—–