Medipol Mega Üniversite Hastanesi Dermatoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr., son dönemde adından sıkça söz ettiren uyuz hastalığını anlatıyor. Dr. Filiz Topaloğlu Demir önemli açıklamalarda bulundu.
Profesör. Dr. Filiz Topaloğlu Demir, uyuzun önemli bir halk sağlığı sorunu olduğunu belirterek, şunları söyledi: “Sarcoptes scabiei var. Hominis olarak da bilinen uyuz akarının neden olduğu, çok kaşıntılı ve bulaşıcı bir paraziter cilt hastalığıdır. Her iki cinsiyette, kadın-erkek, her yaş grubunda, her sosyoekonomik düzeyde ve her etnik grupta bulunabilir. Ancak aşırı kalabalık ortamlar, göç, yetersiz beslenme, kötü hijyen, evsizlik ve demans gibi durumlar hastalık oranını artırıyor. Dünya çapında yaklaşık 300 milyon kişinin bu hastalıktan etkilendiği düşünülüyor. Uyuz paraziti soğuk ortamlarda daha uzun süre hayatta kalabildiğinden ve yaz terinde bulunan antimikrobiyal peptitlere duyarlı olduğundan, görülme sıklığı sıcak yaz aylarından ziyade sonbahar ve kış aylarında artmaktadır. Özellikle huzurevleri, kışlalar, okullar, yurtlar gibi insanların yaşadığı yerlerde sık görülüyor” dedi.
ELİNİZDE, KOL ALTINDA, BELDE, KALÇADA VE AYAKTA KAŞINMAYA DİKKAT EDİN.
Profesör. Dr. Filiz Topaloğlu Demir, hastalığın belirtileriyle ilgili şöyle devam etti:
“Özellikle geceleri ve ateşle birlikte artan kaşıntı uyuzun en önemli belirtisidir. Bulgular ve şikayetler genellikle parmak arası, el bileği içi, koltuk altı, bel, kalça, ayak ve ayak bileği bölgelerinde daha şiddetli görülür. Uyuzun tipik belirtisi kadınlarda özellikle meme başı ve çevresinde, erkeklerde ise genital bölgede kaşıntıdır.
En belirgin bulgusu sıklıkla parmak aralarında ve el bileğinde görülen, tünel adı verilen, 1 ila 10 mm uzunluğunda, beyaz, kırık çizgi şeklindeki oluşumlardır. Ayrıca ciltte kaşıntılı izler, kaşıntılı şişlikler, içi temiz su ile dolu milimetre boyutunda inci şeklinde kabarcıklar, kaşıntılı döküntü ve egzamaya benzer kepek de olabilir. Hastalık kişiden kişiye 15-20 dakikalık temas süresi içerisinde bulaşmaktadır. “El sıkışmak gibi kısa süreli temaslarla bulaştığı düşünülmüyor.”
CİLT HASTALIKLARI GEÇ TEŞHİYE NEDEN OLABİLİR
Uyuzun cilt bulgularının egzama, böcek ısırığı, kıl kökü enfeksiyonları, mantar enfeksiyonları gibi cilt hastalıklarına benzeyebileceği düşünülürse tanı gecikebilir. Dr. Topaloğlu Demir, şu ifadeleri kullandı: “İnsan gözünün fark edemediği dişi akarların büyüklüğü yaklaşık 0,4 mm'dir. Erkek akar deri yüzeyinde çiftleştikten sonra ölür ve dişi akar derinin altına girerek 4-6 hafta boyunca yumurta bırakır. Yumurta üretimi günde 1 ila 3 oranında gerçekleşir. Larvalar yaklaşık 2 hafta içinde olgunlaşır ve yeni akarlar çiftleşip çoğalmak için derinin yüzeyine kadar yuva yapar. Aynı evde yaşayanlar da dahil olmak üzere uyuz hastasıyla temas eden diğer kişiler de enfekte olabilir.
Egzema, kıl kökü enfeksiyonları, böcek ısırıkları, mantar enfeksiyonları başta olmak üzere pek çok deri hastalığıyla karışabildiğinden tanı gecikebilmektedir. Uyuz, çocuklar ve yaşlılar da dahil olmak üzere herkese bulaşabilir. Uyuz hastası kişilerin temas ettiği nesneler de bulaşıcı hale gelir. Sarcoptes Scabiei akarının dış ortamın uygun koşullarında 8 güne kadar hayatta kalabildiği ve tedavi edilen kişilerde bile nükslere neden olabileceği gösterilmiştir. Uyuz parazitini eşyalardan %100 yok etmek için, onları 50 derecenin üzerindeki sıcaklıklarda 10 dakika veya daha uzun süre yıkayıp kurutmanız veya -10 derecede en az 5 saat dondurmanız gerekir. Bu işlemlerden geçemeyen eşyaların en az 7 gün boyunca plastik poşetlerde bekletilip çıkarılması önemlidir.
UYGULANAN TEDAVİ KİŞİDEN KİŞİYE DEĞİŞİKLİK GÖSTEREBİLİR
Profesör. Topaloğlu Demir, uyuzun kendi kendine iyileşmediğini vurgulayarak, şöyle konuştu: “Uyuzun tedavisi, hastanın yaşı, özel durumları (gebelik, emzirme gibi) ve hastalığın şiddetine göre doktor tarafından bireysel olarak planlanır. Tedaviye başlamadan önce tırnaklarınızı kısa kesmek, fırçalamak ve banyo yapmak tedavinin başarısı için çok önemlidir. Topikal tedavilere yanıt vermeyen dirençli hastalarda paraziti öldürmek için hastanın kilosuna göre ağızdan ilaçlar verilir. Halihazırda aktif bir rahatsızlığı olmasa bile, aynı yaşam ortamını paylaşan herkesin aynı anda tedavi görmesi gerekir. Uyuz ilaçları parazit yumurtalarına karşı etkisizdir. Bir hafta sonra yumurtadan çıkan küçük parazitleri öldürmek için tedavinin bir kez daha tekrarlanması gerekir.